Bir bireyin alenen ben Imposter Sendromuyum demesi bir hayli zor. Bu sanki ben yalan söylüyorum, bu başarı bana ait değil, yalancıyım demek gibi birşey oluyor. Yalan söylediğiniz kişi de bir hayli önemli burada ; kendiniz.
Öncelikle, imposter sendomuna sahip olan kişi ( impostor diyen de mevcut) ne kadar iyi diploması, mükemmel okullara kabulleri yani elle tutulur tüm başarıları olsa da onların hepsinini bir kenara bırakıp bunları şans faktörüne bağlarlar. Vaziyet bu olunca da herkesten daha çok plan yapmaya başlar, olası engellerinin önüne geçmeye çalışır, riskleri daha önceden düşünür olmaya başlarlar. Bu ilk etapta çok zararsız gözükse de birey gün geçtikçe başarılı, güçlü bir insan olmadığına inanıyor ve kendi performası hakkında şüphe duyuyor. Biraz daha ileri gidersek bu kişi, aldığı notları hocanın onu sevmesine bağlıyor. Herhangi bir konferansa giderse ya da bir danışan ile görüşürse stres tavan yapıyor çünkü bu ortamlar onun düzenbazlığının ortaya çıkmasını sağlayan ideal alanlardır. Gün geçiyor ve kimse ondan süphelenmiyor ve bu stres kar topu gibi büyüyüp patlayacak günü bekliyor.
Araştırmalara göre bu durum cinsiyet fark etmezsizin topumun %70'inde beliriyor. Peki neden bu sendrom yaşanıyor ve ne zaman başlıyor ?
Yetersizlik korkusu, başarıyı küçümseme, kendimizi hafife alma gibi hisler stres katsayısını ve kaygıyı arttırıyor. Suzanne Mercie'ye göre bu durum küçük yaşta şartlanmadan dolayı oluşabilir. Yani demek istediğini bizim topluma uyarlamak gerekirse ;
- Kızım/oğlum kaç aldın ?
- 85
-Neden 100 değil ? Neydi o çalışkan kızın adı, o kaç aldı ?
100 = başarılı 85 = başarısız
Bu çocuk daha sonra 100 almadıkça istediği sonuca ulaşamaz ve kendini yetersiz hisseder.. Ola ki bir sınava çok iyi çalışmış olsun ve bir sorunun cevabına ucundan bir arkadaşından bakmış, kimseye söylememiş ve 100 almış olsun. İleride bu sendrom onu teslim alırsa bu eskiden yaşamış olduklarına dayanarak kendi teorisini destekleyebilir ; ' zaten ondan baktım da 100 aldım, yani ben başarısızım'. Tabii yanlış anlaşılmasın, bu kesin ve net böyle olur demiyorum.
Peki nasıl çözebiliriz?
Farkındalık : Kendinizi sendromun etkisi altında hissettiğinizde bunu harekete geçiren faktörleri belirlemeye çalışın.
Konuşun : Şirkette/okulda güvendiğiniz arkadaşlarınıza ne hissettiğinizi tam olarak paylaşın.
Geçmişe değil, geleceğe bakın : Böyle olduğu için böyleleri kesmenin tam zamanı. Geçmiş her zaman geleceğe ışık tutmaz.
Ve son olarak da imposter sendromu olmak , Dunning-Kruner sendomu (cahil cesareti) olmaktan bir nebze daha iyi olabilir :)
Tavsiye ettiğim kitap : Elizabeth Harrin, Overcoming imposter syndrome
Daha fazla bilgi için ; http://www.pm4girls.elizabeth-harrin.com/2009/03/10-tips-to-overcome-imposter-syndrome/
İnci Tebiş
0 comments:
Post a Comment