Ülkemizde apaçık bir gerçek vardır ki eğer almak istediğiniz, çok pahalı olduğunu düşündüğünüz birşey varsa ve bir de onun çok iyi bir taklidi varsa e alırsınız.
Sinemada, tiyatroda, gerçek hayatta neyin yalan neyin doğru olduğunu söyleyebilir miyiz ya da söylemek çok da önemli midir? Peki ya size yapay olanın psikolojik etkileri tahmin ettiğinizden de büyük olduğunu öne sürersem ne dersiniz?
Bilinçli veya bilinçsiz olarak belli başlı aldığımız ürünler var. Bu aldığımız, giydiğimiz ürünler karşı tarafa statütümüz hakkında mesaj verir. Zevkimizi, rengimizi, mali durumumuzu içeren mesajlardır bunlar.
Aldığımız şeyler çok iyi taklit edilmiş bir sahte bir ürünse ve bize negatif mesaj verse de biz onu giyeriz, kullanırız.
Gino ve arkadaşları bu davranışın etik olmayan davranışı tetikleyip tetiklemeyeceğini merak etmiş ve araştırmış. Araştırmada bir gruba gerçek gözlük , diğer gruba da çok iyi taklit edilmiş olan 'çakma' gözlükler verilmiş. Aslında iki grubin gözlüğü de gerçek.
Bu iki grup da bir takım testlere maruz kalmışlar ve sonuçlara göre de gerçek gözlük takan grup verilen görevde %30 , sahte gözlük takan grup ise %71 oranında hile yapmış. Durun daha bitmedi :)
Sahte gözlük taktığını düşünen grup diğer insanların davranışlarını daha çok ahlaka aykırı, güven duyulmayan, ne zaman ne yapacağı belli olamayan kişiler olarak diğerlendirmiş.
En son yapılan araştırmada da bireylerin işteki durumuna bakıldı. Sonuca göre de sahte gözlük giyen kişiler kendilerini 'sahte' hissettikleri dolayısı ile de etik olmayan davranış sergiledikleri ortaya çıktı. Durum vahim, çünkü bu insanlar gerçekten sahte gözlük giymiyorlar ve giydiklerini düşükleri için etrafa yanlış mesajlar gönderiyorlar, kendileri de inanıyorlar ve davranışa yansıtıyorlar.
Bu araştırma sadece gözlük üzerinden yapılmış, hayatımız her alanına genelleyebilir miyiz emin değilim. Belki de bir nevi hile yapmaya yatkın olan insanlar sahte gözlük takmayı seçiyor.
Bir an durup düşündünüz değil mi ? =)
Gino F, Norton MI, & Ariely D. (2010) The counterfeit self:the deceptive costs of faking it. Psychological science : a journal of the American Psychological Society / APS, 21(5), 712-20.
-----inci Tebiş-----
0 comments:
Post a Comment